فلسفه و رازھای شب یلدا که نمی دانید!

فلسفه و رازھای شب یلدا چیه؟ شب یلدا یا همون شب چله که به عنوان بلندترین شب سال و آخرین شب آذر ماه شناخت میشه قدمتی تاریخی و طولانی داره. دلیل اینکه این شب رو شب چله نام گذاری کردن اینه که فردای این روز چله بزرگ که به مدت 40 روز طول میکشه شروع میشه.

گفته میشه در ایران باستان روز رو به کشت و کار می گذروندن و بنا برا اعتقاداتشون شب که پر از سکوت و تاریکی مطلق بود و دزدی ها و کشتار ها در اون انجام میشد توسط اهریمن به وجود اومده بود. به همین خاطر ایرانیان با روشن کردن آتش و روشنایی بخشیدن به خونه ها این شب رو بی آزار به صبح میرسوندن تا از گزند جادوگران، نیروی های اورمزدی و دیوان در امان باشن.

ایرانیان بر این باور بودن که مکانی که در اون آتش روشن بشه اهریمنان نمیتونن به اون خونه راه پیدا کنن، به همین خاطر یک نفر که نام آتروپات رو بهش داده بودن رو مسئول روشن نگه داشتن آتش میکردن. ایرانیان همچنین قبل از هزاران سال قبل به حرکت خورشید پی برده بودند، بنابراین در شب یلدا در انتظار خورشید میموندن تا نور در مقابل تاریکی پیروز بشه.

در ادامه این مقاله از رزفارست با فلسفه و رازھای شب یلدا و همچنین تاریخچه شب یلدا بیشتر آشنا خواهید شد.

فلسفه و رازھای شب یلدا

شب یلدا گرچه به معنای طولانی‌ ترین شب ساله، اما معنا و مفهومش در بین ایرانیان با جشن و سرور برای طولانی‌ تر شدن دوباره روزها، مرتبط هست. این موضوع در واقع به حرکت زمین به دور خورشید در مدار خود و زاویه این سیاره در برابر خورشید مربوط میشه که باعث میشه، فصول مختلفی در طول سال، در دو سوی خط استوا شکل بگیره.

یلدا یا چله، یکی از آیین هاییه که در اوایل دهه سوم ماه میلادی دسامبر (۲۱ یا ۲۲ دسامبر) یا آخرین روز ماه ایرانی آذر، شب به طولانی‌ ترین زمان خودش میرسه و بعد از اونه که دوباره شب‌ ها رو به کوتاهی رفته و در طرف مقابل طول روز‌ ها افزایش پیدا میکنه. امروزه شب یلدا یا شب چله به زمان بین غروب آفتاب از ۳۰ آذر (آخرین روز پاییز) تا طلوع آفتاب در اول ماه دی (نخستین روز زمستان) گفته میشه.

تاریخچه شب یلدا

یلدا و جشن‌ هایی که در این شب برگزار میشن، یک سنت کهن و باستانی هستن. مردم روزگاران قدیم که کشاورزی، بنیان زندگی اونا رو تشکیل میداد و در طول سال با سپری شدن فصل‌ها و تضاد‌های طبیعی خوی داشتن، بر اثر تجربه و گذشت زمان تونستن کار‌ها و فعالیت‌های خودشون رو با گردش خورشید و تغییر فصول و بلندی و کوتاهی روز و شب و جهت و حرکت و قرار ستارگان تنظیم کنن. جالبه که بدونید انار از نمادهای شب یلداست و در سفره شب یلدا نماد خورشیده. نماد خوراکی ھا در شب یلدا با هم متفاوته.

مردم در اون زمان ها ملاحظه میکردن که در بعضی ایام و فصول روز‌ها خیلی بلند میشه و در نتیجه در اون روزها، از روشنی و نور خورشید بیشتر میتونستن استفاده کنن، بنابراین کم کم این اعتقاد پدید اومد که نور و روشنایی و تابش خورشید نماد نیک و موافقه و با تاریکی و ظلمت شب در نبرد و کشمکش هستن. ایرانی ها از جمله اقوامی بودن که به این اعتقادات روی آوردن.

به مرور زمان تاریکی نماد اهریمن تلقی شد که در طولانی‌ ترین شب سال به اوج قدرت خودش میرسید، اما مردم با برگزاری آیین‌ های ویژه در طول این شب، شکست نیرو‌های اهریمنی رو جشن میگرفتن. تاریخ اصلی این جشن میتونه تا قبل از زمان زرتشت یعنی حدود هزاره ۳ تا ۴ قبل از میلاد هم باشه.

تعاملات گسترده امپراتور‌ی های ایران در عصر باستان با فرهنگ یونانی و رومی، باعث نفوذ آیین‌ های مربوط به شب یلدا در باور‌های مردمان این سرزمین ها شد. در این امر آیین‌ های مربوط به میترا به ویژه نقش خیلی مهمی داشت و از طریق همین بارو‌های میترایی بود که آیین‌ های شب چله به آیین مسیحیت هم راه پیدا کرد.

با مسلمان شدن ایرانیان، آیین‌ های شب چله کماکان در بین ایرانیان باقی موند و تاحالا هم ادامه داره اما شب یلدا در شهرهای مختلف ایران با رسم و رسومات مختلفی برگزار میشه. امروزه علاوه بر ایران، آیین‌های شب چله در مناطق مختلفی مثل شمال هند، کشمیر و تاجیکستان، برگزار میشه.

فلسفه نام یلدا

واژه یلدا از ریشه سریانی برگرفته شده و معنی اون میلاد و ولادته که در قرن ۳ میلادی، میترا پرستان این اصطلاح رو به ویژه در اشاره به شبی که الهه میترا در اون متولد شده بود، به کار گرفتن و ازش استفاده میکردن. در باور‌های کهن ایرانیان باستان، سال شمسی با آخرین روز ماه ایرانی آذر به پایان و سال جدید با اولین روز زمستان آغاز میشد.

علت این امر در واقع گرامی داشت پیروزی نور بر تاریکی بود چون که از این زمان به بعد روز‌ها طولانی‌ تر میشن و نور خورشید بیش از پیش بر روی زمین میتابید. آخرین روز ماه ایرانی آذر طولانی‌ترین شب سال رو داره، زمانی که نیرو‌های اهریمن (تاریکی) در اوج قدرت خود فرض میشن.

مردم برای اطمینان از شکست نیرو‌های اهریمن، آتش های خود رو در همه طول شب روشن نگه میداشتن و دعا‌ها و جشن‌ هایی برپا میشد که تا سپیده دم ادامه داشت. گویا بعد‌ها زایش مهر و آیین‌ های مربوط به اون به آیین‌هایی مرتبط شد که بر این باور بود که پیامبری در این شب زاده میشه و احتمالاً داستان‌ های زایش خدای مهر در آیین میترائیسم و حتی تولد حضرت مسیح (ع) در شب یلدا، متأثر از اون هستن.

در مجله گل و گیاه رزفارست بخوانید:

تاریخ دقیق شب یلدا 1401 | تاریخ شب یلدا 2022

ایده های گل آرایی مخصوص سفره شب یلدا + عکس

10 ایده جذاب برای تزیین سفره شب یلدا با گل و میوه!

خرید باکس گل

سوالات متداول درباره فلسفه و رازھای شب یلدا

خلاصه نکات مقاله فلسفه و رازھای شب یلدا

شب یلدا یا همون شب چله که به عنوان بلندترین شب سال و آخرین شب آذر ماه شناخت میشه قدمتی تاریخی و طولانی داره. گفته میشه در ایران باستان روز رو به کشت و کار می گذروندن و بنا برا اعتقاداتشون شب که پر از سکوت و تاریکی مطلق بود و دزدی ها و کشتار ها در اون انجام میشد توسط اهریمن به وجود اومده بود.

به همین خاطر ایرانیان با روشن کردن آتش و روشنایی بخشیدن به خونه ها این شب رو بی آزار به صبح میرسوندن تا از گزند جادوگران، نیروی های اورمزدی و دیوان در امان باشن.

ما در این مقاله از رزفارست سعی کردیم تا شما عزیزان رو با فلسفه و رازھای شب یلدا و همچنین تاریخچه شب یلدا آشنا کنیم. حالا شما بهمون بگید که در شب یلدا چه رسم و رسوماتی دارین و چه جشن هایی رو برگزار می کنید!