هرس کردن درختان یعنی چی؟! یکی از عوامل موثر برای داشتن یک درخت، نهال یا گیاه سالم و زیبا، هرس کردنشه. هرس گیاهان میتونه از نظر فیزیکی براشون سخت باشه، اما این کار آمادگی گیاه برای داشتن رشد بهتر رو بالا میبره. در این مقاله همراه رزفارست باشید تا با هرس کردن، بهترین زمان هرس و فواید هرس کردن درختان بیشتر آشنا بشید.
هرس کردن درختان
هرس عمل حذف انتخابی بخش‌هایی از گیاه شامل شاخه‌ها، جوانه‌ها، گل‌های پژمرده و غیره برای رسیدن به اهداف باغبانی منظر و یا رشد بهتر گیاهه. علاوه بر اینکه با هرس کردن، گیاه رو برای رشد بیشتر تشویق میکنید، میتونید فرم دلخواهتون رو هم بهش بدید. هرس یکی از اجزای جدا نشدنی در ساخت بونسایه که به وسیله اون فرم یک درخت کوچیک رو به گیاه میدن.
انواع هرس درختان
از نظر شدت هرس (The types of pruning)
از این نظر، هرس به سه نوع ضعیف، شدید و متوسط تقسیم میشه. اگه بعد از هرس مقدار شاخه باقی مونده کمتر از شاخه حذف شده باشه هرس رو شدید و برعکس این حالت هرس رو ضعیف میگیم. در صورتی که مقدار شاخه حذف شده تقریبا برابر با مقدار شاخه باقی مونده باشه هرس از نوع متوسطه. شدت هرس بسته به نوع درخت (عکس العمل درختان مختلف در مقابل شدت هرس خیلی متفاوته)، سن درخت و چگونگی هرس در سال های گذشته متفاوته. به طور کلی بسته به وضعیت موجود تاج درخت و هدف از اجرای عملیات هرس، نوع حذف و یا سرزنی شاخه ها متفاوته و با روش های زیر انجام میشه.
سرزنی نوک شاخه ها یا سرشاخه زنی (Heading back)
در این نوع هرس فقط نوک نهال و یا شاخه ها رو میزنیم که هدف اصلی در این روش، متراکم کردن تاج و تحریک شاخه دهی فرعیه. با این نوع هرس میشه شاخه های اصلی رو به ایجاد شاخه های فرعی در سال آینده تحریک کرد و بدین وسیله تاج درخت رو طی چند سال، پر شاخه و متراکم کرد.
حذف کامل شاخه ها یا تنک کردن تاج (Thinning out)
در این نوع هرس شاخه های درونی و شاخه های با زوایای نامناسب (زوایای بسته-دفرمه-آفت زده و بیمار) رو از قسمت انتها حذف و با این عمل تاج درخت خلوت میشه. به عبارت دیگه هدف این نوع هرس، کاهش تراکم تاجه. این کار باید طی 2 تا 3 سال و به صورت تدریجی انجام بشه. موقع حذف کامل شاخه ها، باید دقت داشته باشید که هر چی زاویه ای که شاخه با تنه و یا با شاخه حاملش میسازه به زاویه قائمه یا همون 90 درجه نزدیک تر باشه، این شاخه قوی تره و رشد بهتری در سال آینده داره و شاخه های با زوایای بسته هم بهتره حذف بشه. عموما شاخه های با زوایای بسته مقاومتشون در مقابل سنگینی برف و طوفان ضعیف تره.
از نظر هدف موردنظر
گاهی منظور و هدف از هرس، ایجاد فرم مناسب برای درخته که در این صورت هرس رو هرس فرم میگن. اما در صورتی که منظور از هرس دخالت در چگونگی باردهیش باشه، هرس باردهی نام میگیره. این دو نوع دارای انواع مختلفی هستن. هرس فرم به دو دسته هرس فرم از نظر ارتفاع و هرس فرم از نظر شکل تاج تقسیم میشه که البته هرس فرم تزئینی هم در این دسته بندی قرار میگیره. هرس فرم در سال های اول کشت نهال و هرس باردهی معمولا بعد از تشکیل فرم و اسکلتش انجام میگیره.
هرس فرم
هرس فرم هم به دو دسته زیر تقسیم میشه.
ارتفاع درخت
از نظر ارتفاع، درختان ممکنه به سه حالت پاکوتاه، نیمه پاکوتاه و پابلند تربیت بشن. در صورتی که ارتفاع درخت از سطح خاک تا اولین شاخه اصلی کمتر از 70 سانتی متر باشه، درخت به صورت پاکوتاه تربیت شده. امروزه از این روش برای تربیت درختان پاکوتاه سیب استفاده میشه. همچنین در صورتی که از انواع پایه های ضعیف استفاده بشه، لازمه درخت به فرم پاکوتاه هرس بشه. در فرم نیمه پاکوتاه، ارتفاع تنه درخت حدود 100 سانتی متره. در صورتی که ارتفاع تنه بیش از 100 سانتیمتر باشه، بهش فرم پابلند اتلاق میشه. این فرم معمولا برای درختان انجیر، گیلاس، گردو و بادوم مورد استفاده قرار میگیره.
شکل تاج
درختان رو از نظر شکل تاج به دو فرم گرد و پهن هرس میکنن. در فرم گرد، تاج درخت در همه جهات رشد یکسانی داره. ولی اگه شاخه ها رو وادار کنن که در یک صفحه و عمود بر زمین رشد کنن، فرم تاج رو پهن میگن. انتخاب فرم تاج به عواملی مثل نور، درجه حرارت، نوع گیاه، نوع پایه و میزان سرعت باد در منطقه بستگی داره. اگه در فرم گرد شاخه مرکزی درخت حذف بشه، اون رو فرم گرد تو خالی میگن و اگه شاخه مرکزی باقی بمونه، بهش فرم گرد توپر میگن. فرم های هرمی و شلجمی از نوع توپر و فرم جامی از نوع توخالیه. درختانی مثل مو به فرم خاصی هرس و تربیت میشن که بهشون فرم پاچراغی میگن.
بیشتر بخوانید:
همه چیز درباره نگهداری اسپاتی فیلوم را در اینجا بخوانید!
معرفی انواع درختچه های همیشه سبز + عکس
مهم ترین علائم شوک شدن گیاه | گیاه شوک شده رو چجوری درمان کنیم؟
اصول هرس درختان
اصول هرس در واقع اصول و قوانین فیزیولوژی حاکم بر درخته. به دلیل اهمیت این قوانین، قبل از اقدام به هرس دونستن و مدنظر قرار دادنشون ضروریه.
- هوا و نور باعث تغذیه و رشد اعضای درخت میشه.
- قسمت فوقانی یک شاخه بهتر از قسمت تحتانیش تغذیه میشه.
- از نظر رشد و نمو بین اعضای رویشی و زایشی درخت، رقابت متقابل وجود داره.
- قسمت های مختلف یک شاخه با همدیگه همبستگی دارن. بنابراین، اگه شاخه ای هرس شدید بشه اون مقدار از شیره گیاهی که به مصرف همه شاخه ها میرسید، در اختیار اندام های مجاور قرار میگیره و رشد و نمو اونا رو آسون تر میکنه.
- جوانه های واقع در قسمت های از شاخه که شیره خام بیشتری دریافت میکنن تبدیل به شاخه میشن و تولید چوب میکنن.
- بر عکس حالت فوق، جوانه هایی که شیره پرورده بیشتری دریافت میکنن, به شاخه میوه دهنده تبدیل میشن.
زمان هرس درختان
قبل از ایجاد هر تغییری در گیاه باید بدونید که هرس کردن در زمان اشتباه، نتایج نامطلوبی براش ایجاد میکنه. زمان مناسب برای هرس کردن، به نوع گیاه، هدف از هرس کردن و شدت هرس مورد نیاز بستگی داره. برای مثال هرس برای حذف قسمت های آسیب دیده، مرده یا بیمار رو میشه در هر زمانی از سال انجام داد.
بیشتر درختان و درختچه ها، به ویژه اونایی که در فصل رشد گل میدن، باید در اواخر زمستان یا اوایل بهار قبل از شروع رشد جدید هرس بشن. گیاهانی که روی چوب های به ظاهر مرده از فصل قبل شکوفه میدن، مثل درختان میوه زینتی، خرزه و یاس بنفش باید بلافاصله بعد از شکوفه دادن هرس بشن تا گل دهی سال بعدشون به حداکثر برسه.
زمان هرس درختان گردو
بهترین زمان هرس این درخت در انتهای فصل خواب درخت یعنی زمستانه. دلیل این موضوع مشاهده کامل شاخه ها بدون برگ و کاهش میزان شیره ریزی درخته. یکی از نکاتی که باید در زمان هرس حتماً بهش توجه کنید اینه که اره یا انبری که قصد هرس کردن درخت با اون رو دارید، حتماً تمیز کنید. دلیل این کار حذف آلودگی هاییه که ممکنه روی تیغه این ابزار باقی‌مونده باشه و باعث انتقال بیماری به درخت شما بشه.
نکته دیگه ای که نحوه هرس درخت گردوی شما رو اصولی تر میکنه، تیز کردن اره و ابزار باغبانی شماست. با تیز کردن ابزار هم انرژی کمتری برای هرس کردن صرف میکنید و هم درخت آسیب کمتری میبینه. علاوه بر اون با ایجاد برش های تمیز، درخت سریع تر محل زخم رو التیام میده.
زمان هرس درخت به
نهال به معمولا در سال هایی ابتدایی کشت به هرس ساقه احتیاج دارن. و از سال پنجم کشت به بعد به هرس شاخه و برگ نیازمند هستن. هرس درخت به دلیل عدم گستردگی شاخ و برگشون خیلی سریع انجام میشه و شاخ و برگ خشک شده وکم بار در فصل تابستون ازش جدا میشه.
چرا گیاهان و درختان رو باید هرس کنیم؟
زمان هرس درخت توت
بهترین زمان برای هرس نهال توت وقتیه که برگ ها ریختن و درخت توت در حالت خواب زمستانیه ولی در صورت لزوم در سایر مواقع هم میشه درخت توت رو هرسش کرد.
مهم تر از دونستن اینکه چه زمانی یا چگونه گیاهانتون رو هرس کنید اینه که چرا و برای رسیدن به چه چیزی میخواید هرس رو آغاز کنید. دلایل زیادی برای هرس کردن وجود داره که در ادامه باهاشون آشنا میشیم.
- حفظ سلامت گیاه
- حفظ شکل و فرم دلخواه برای گیاه
- حذف شاخه هایی که جنبه زیبایی ندارن
- کنترل سایز گیاه، به خصوص بونسای ها
- برجسته کردن ویژگی های زینتی (گل، میوه و …)
- حذف شاخه های مرده، در حال مرگ، بیمار یا آسیب دیده
- حفظ گردش هوا در چارچوب گیاهان با حذف شاخه های ضعیف
- حذف شاخه های متقاطع (شاخه هایی که روی شاخه های دیگه میان)
تصویر هرس درختان میوه
در مجله گل و گیاه رزفارست بخوانید:
آموزش کاشت سبزیجات در زمستان | معرفی محصولات قابل کشت در زمستان + عکس
مناسب ترین گل ها برای هدیه دادن به آقایان را بشناسید! + عکس
سوالات متداول درباره هرس کردن درختان
مهم تر از دونستن اینکه چه زمانی یا چگونه گیاهانتون رو هرس کنید اینه که چرا و برای رسیدن به چه چیزی میخواید هرس رو آغاز کنید. دلایل زیادی برای هرس کردن وجود داره که در این مقاله باهاشون آشنا میشید …
بهترین زمان هرس این درخت در انتهای فصل خواب درخت یعنی زمستانه. دلیل این موضوع مشاهده کامل شاخه ها بدون برگ و کاهش میزان شیره ریزی درخته. یکی از نکاتی که باید در زمان هرس حتماً بهش توجه کنید اینه که اره یا انبری که قصد هرس کردن درخت با اون رو دارید، حتماً تمیز کنید. دلیل این کار حذف آلودگی هاییه که ممکنه روی تیغه این ابزار باقی‌مونده باشه و باعث انتقال بیماری به درخت شما بشه …
بهترین زمان برای هرس نهال توت وقتیه که برگ ها ریختن و درخت توت در حالت خواب زمستانیه ولی در صورت لزوم در سایر مواقع هم میشه درخت توت رو هرسش کرد …
نهال به معمولا در سال هایی ابتدایی کشت به هرس ساقه احتیاج دارن. و از سال پنجم کشت به بعد به هرس شاخه و برگ نیازمند هستن. هرس درخت به دلیل عدم گستردگی شاخ و برگشون خیلی سریع انجام میشه و شاخ و برگ خشک شده وکم بار در فصل تابستون ازش جدا میشه …
خلاصه نکات مقاله هرس کردن درختان
هرس کردن درختان یعنی چی؟! یکی از عوامل موثر برای داشتن یک درخت، نهال یا گیاه سالم و زیبا، هرس کردنشه. هرس گیاهان میتونه از نظر فیزیکی براشون سخت باشه، اما این کار آمادگی گیاه برای داشتن رشد بهتر رو بالا میبره. هرس عمل حذف انتخابی بخش‌هایی از گیاه شامل شاخه‌ها، جوانه‌ها، گل‌های پژمرده و غیره برای رسیدن به اهداف باغبانی منظر و یا رشد بهتر گیاهه. علاوه بر اینکه با هرس کردن، گیاه رو برای رشد بیشتر تشویق میکنید، میتونید فرم دلخواهتون رو هم بهش بدید. هرس یکی از اجزای جدا نشدنی در ساخت بونسایه که به وسیله اون فرم یک درخت کوچیک رو به گیاه میدن.
